روز جهانی سلامت روان با هدف برجستهکردن اهمیت رفاه روانی و بسیج تلاشهای جمعی برگزار میشود؛ روزی که ذینفعان، از سیاستگذاران تا ارائهدهندگان خدمات و گروههای مردمی، درباره اقدامات جاری و نیازهای پیشِرو صحبت میکنند تا مراقبتهای باکیفیت و انسانی در دسترس همه قرار گیرد.
۱۰ اکتبر به عنوان «روز جهانی سلامت روان» یادآور این واقعیت است که سلامت روان جزئی جداییناپذیر از رفاه انسان است. هدف از این روز، ارتقای آگاهی عمومی نسبت به مسائل مرتبط با سلامت روان و ترغیب همکاریهای گسترده برای حمایت از خدمات مؤثر است. چنین مناسبتی فرصتی فراهم میکند تا تمامی ذینفعان—از متخصصان و ارائهدهندگان خدمات تا نهادهای مدنی و سیاستگذاران—درباره اقدامات خود و آنچه باید برای تبدیل مراقبتهای سلامت روان به خدمتی واقعی، قابل دسترس و باکیفیت برای همگان انجام شود، گفتگو کنند.
سلامت روان وضعیتی از بهزیستی است که به افراد امکان میدهد با فشارهای زندگی کنار بیایند، توانمندیهای خود را بشناسند، یادگیری و کارآمدی بهتری داشته باشند و در بهبود جامعه سهیم شوند. این جنبه از سلامت هم ارزش ذاتی دارد و هم ابزاری، و نمیتوان آن را از کلیت رفاه انسان جدا دانست.
در هر مقطع زمانی، ترکیبی از عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و ساختاری میتواند سلامت روان را تقویت یا تضعیف کند. با وجود تابآوری بسیاری از مردم، قرارگرفتن در معرض شرایط نامطلوب—مانند فقر، خشونت، نابرابری یا زندگی با معلولیت—خطر تجربه اختلالات سلامت روان را افزایش میدهد.
اگرچه بسیاری از اختلالات روانی با هزینهای نسبتاً پایین قابل درماناند، اما نظامهای سلامت در جهان همچنان با کمبود منابع روبهرو هستند و «شکاف درمان» در مقیاسی گسترده دیده میشود. علاوه بر محدودیت دسترسی، کیفیت ارائه خدمات نیز در بسیاری موارد مطلوب نیست. از سوی دیگر، افراد دارای اختلالات روانی با انگزنی، تبعیض و نقض حقوق انسانی مواجه میشوند؛ مسائلی که خود مانعی جدی برای جستوجوی کمک و تداوم درمان است.
روز جهانی سلامت روان فرصتی است تا با تأکید بر کرامت انسان، دسترسی منصفانه، کیفیت مراقبت و کاهش انگ اجتماعی، گامهایی عملی برای نزدیکتر شدن خدمات روانپزشکی و روانشناختی به نیازهای واقعی مردم برداشته شود.